The Work of Christmas Begins

When the song of the angels is stilled,
when the star in the sky is gone,
when the kings and princes are home,
when the shepherds are back with the flocks,
then the work of Christmas begins:

to find the lost,
to heal those broken in spirit,
to feed the hungry,
to release the oppressed,
to rebuild the nations,
to bring peace among all peoples,
to make a little music with the heart…

And to radiate the Light of Christ,
every day, in every way, in all that we do and in all that we say.
Then the work of Christmas begins.

-- Howard Thurman, adapted

Missing Santa

I am going home this Christmas.

For my family, Christmas is the most awaited day of the year. It’s a day of strengthening our family ties by celebrating Christmas Eve together as one, big extended family in our small packed house in Manila. I have a wonderful memories of past Christmases, especially our own tradition of cooking, going to Christmas eve mass at 9 PM, eating the sumptous noche buena meal, playing kiddie games and more than ever, the opening of Christmas presents. For us children it is the most anticipated moment because it is no other than Santa Claus who personally gives out the countless gifts under the Christmas tree. However, this year is going to be different. This year Santa will be no longer with us. And we will definitely miss Santa.

Every 24^th of December my Titos, Titas and all of my cousins are staying in our ancestral home in Manila. Our Christmas celebration usually begins at noon, after lunch when my Mom and together with my Titas have bring the ingredients needed to cook our Noche Buena. The menu usually consists of family favorites: baked macaroni, pancit, relyenong manok, molo soup, biko, ube halaya, leche flan, and buko salad. Of course, our feast would not be complete without Christmas staples of Quezo de Bola, hamon, bibingka, puto bumbong and fruitcake. All of these are to be washed down with refreshing sago’t gulaman. While our mothers are busy cooking, the children are not without chores. Some of my grown up cousins are in charge of wrapping the last minute Christmas gifts, the girls are assigned to help out in the kitchen while me and the rest of the boys are in charge of cleaning the house, putting some last minute decors and making it to look more like Christmas. And of course with the usual talk of who is going to get what this Christmas Eve, the excitement brews as we look on the foot of the Christmas tree with those unnamed gifts. With Santa being the only person who knows what we are getting for the night, my cousins and I can only wait with unabated breath for the clock to strike 12.

After the 9 PM Christmas Eve mass with my family, we hurriedly go home as we start our mini-program before Christmas. It was my grandfather who will start all of those games. My Lolo will signal that there will be prize to those who will win the games. And me and my cousins will gang on him and raise our hands as we eagerly join the games. Those games are the usual stop-dance; bring me, trip to Jerusalem, and the sing-me-a-Christmas-carol game where the worst singer is given the larger amount of money. Lolo will surely make fun on all of us; he will make us laugh as he judge the winner of the game. His laughter was contagious, as the sound of laughter spread to every one in that house. Then he will pick a handful of coins in his plastic container and throw in the air, then we scramble on the floor to pick on those coins. My Tito and Titas were delightfully watching us as Lolo orchestrated the program. Fifteen minutes to twelve we will stop playing and Lolo will instruct us to hang on the wall our socks with our names on it, for him the dirtier the better. He says that Santa would put some candies, chocolates and money on it on Christmas morning. Then we would have our Christmas prayer as a family as the clock strikes at 12 midnight, the usual greetings of “Merry Christmas” plus the hugs and kisses to everyone then we feast on our Noche Buena that night. Few minutes after 12 MN, we will a faint laugh of “Ho! Ho! Ho! Merry Christmas!” You can see our faces lights up, our eyes turn bright and round, and our lips flash with smile. “SANTA IS HERE!” every one shouted. Then from stairs Santa goes down, with an improvised sack which is our red-checkered bed sheet containing the some of the gifts that he will give. He wears an artificial white moustache, red pajamas and he had this small pillow on his belly that was tucked inside his shirt. The mere sight of Santa would make us laugh. Then he will repeat again the Santa greeting “Hohoho! Merry Christmas!” It was my Lolo. Then he will seat near the Christmas tree and then will start to have a roll call of our names. As we receive our gifts and opening it immediately, you can hear and see the delight in each and every one of us. Every Christmas Eve, Lolo was the star of the night. Many said that Santa wasn’t real; he is just an imaginary old person that people created. But for my family we can touch him, see him and hear him laugh. My Lolo is our Santa Claus. For us, Santa is not the usual big, fat, white-haired old folk. Santa is the simple ordinary grandfather who makes our Christmases amusing, happy and meaningful.

But this year’s Christmas celebration is going to be different. Santa will no longer be with us. Mid-March this year when I receive a call from my Mom saying my Lolo was gone. It was the first death my family has to face. During the wake, I remember the countless stories of how my Lolo cooked so well, how he made people laugh, his unforgettable poems, and his charm to children. But what I remember with him most was those Christmases that all of us spend together.

Most grown ups would say that say that Santa Claus is not real. We live in the modern world, and most of us would say that such stories about Santa Claus is only a made-up legend by parents who wants to trick their children to be nice so that their children would deserve a gift on Christmas morning. It is like the tooth Fairy, the Easter Bunny, Curious George, the Cat in the Hat, and all the other imaginary creatures of childhood. Children live with a sense of wonder and excitement at things they don't understand. It's part of being a child, and part of trusting but rather to unexplained things that will happen in life. But when we grow up, we start to question the existence of Santa Claus, when our rational selves question Santa’s possibility, but still many of us hold on to that belief. The story of Santa Claus was like ''lying'', to be able to build on a sense of wonder and the spirit that will make magic happen for us without needing to get the credit.. But for me I refuse not to believe and that it is not about the presents, but the thoughtfulness behind the behavior, but I want to keep in my heart that Santa is real. Like my grandfather who became our Santa and made each Christmases memorable by making our simple childhood dream come true, which is to meet the real Santa Claus who brings smiles to children’s faces and makes everyone happy during Christmas comes to life. For he exemplified the spirit of Christmas.

I am going home this Christmas.

Though this year’s Christmas maybe different, I carry with me my own memories of our Santa as the gift-giver who shared the gift of joy and hope with those who believed. Lolo left a mark on us, though he will not be here, I am sure his memory will live in each of our hearts. Santa Claus is a real person for us, and he is kept alive by the spirit of Christmas he imprinted on us. If we truly believe in our hearts, that he does exist, indeed he will never die. Such is the memory of the funny Santa who makes our Christmases amusing, happy and very meaningful.

Olinay

(I started to write again and I hope the muse of writing is here to stay. Somehow, this is my diversion from my synthesis paper. This story was inspired by two kids in Payatas as they share vividly thier experience of a Christmas past. I weaved thier story together to show some Children's view on Christmas)

Nakaharang ang mga barikada na yari sa dos-por-dos at mga barb-wire sa daan patungo sa mga nakatayong bahay ng Barangay Lupang Pangako. May nakaabang na kautusan mula sa korte at kailangan daw agad lisanin ng mga iskwater ang lupain na kinatitirikan ng mga bahay nila. Ang sabi naman ng mga maninirahan, hindi man lang daw sila sinabihan at binigyan ng palugit. Apat na araw bago mag Pasko noong araw na iyon, sana man lang rin daw ay palipasin ang Pasko bago tuluyang gibain ang kanilang mga barong-barong. Ngunit bigo silang ipaabot ito sa may ari. Kaya ang buong baranggay ay nag-aabang sa pagdating ng demolition team, kahit na mag aalas otso pa ng gabi. Nais nilang harangin at pigilan ang demolition team sa pagbaklas ng kanilang mga bahay. Dahil anumang oras ay alam nilang pwede silang mawalan ng tahanan.

Walang kamuwang-kuwang ang limang taon na si Rina sa mga nangyayari sa paligid niya. Noong gabing iyon, tumungo siya sa isang mataas na tambak ng lupa upang makapaglaro. Doon sa tambakan na iyon, kitang-kita ang buong Baranggay, doon tumutungo si Rina nang utusan siya ng kanyang tatay na maglaro muna sa labas. Habang paakyat ng tuktok, napansin ni Rina ang isang bata na rin na naroon at nakaupo at tahimik na pinagmamasdan ang buong baranggay. Siya si Jose, isang pitong taong gulang na anak ng isang dyanitor. Pinapunta siya ng Tatay niya sa bundok upang makaiwas sa anumang gulo na maaring mangyari anumang oras.

Tahimik na nakaupo si Jose nang mapansin niya si Rina na palapit. Si Rina naman ay inosenteng umaawit ng kanta na napanood niya kaninang tanghali.

“Boom-tarat-tarat! Boom-tarat-tarat! Tararat-tararat, BOOM BOOM BOOM!”

“Shhhhh!!!! Wag kang maingay!” ang sabi ni Jose kay Rina.

Napatigil si Rina sa pagkanta. Maya-maya naman ay nagsimula ulit siyang kumanta.

“Boom-tarat-tarat! Boom-tarat-tara…”

“WAG KANG MAINGAY SABI EH!” ang pasigaw na sagot ni Jose.

“Eh bakit ba?” ang sabi ni Rina.

“Hindi mo ba alam kung ano ang nangyayari sa baba?” nayayamot na sagot ni Jose.

“Hmmm…. Ano ba ang nangyayari?”

Natigilan si Rina sa pag-awit, tinignan niya ang buong baranggay. Nakita niya na maraming tao na nag aabang malapit sa may barikada at may dala na pamalo, at mga bote at bato. Umupo siya sa tabi ni Jose

“Sino bang darating” ang tanong ni Rina.

“Hindi mo ba alam? Mawawalan na tayo ng bahay.”

“Huh? Bakit? Bakit nila kukunin ang bahay natin?”

“Hindi ang bahay natin ang kukunin sa atin, ang lupa. Sabi ng tatay ko may ibang nagmamay ari ng lupa ng mga bahay natin. Ngayon pinapaalis na tayo.”

Tumayo si Jose sa pagkakaupo. Habang si Rina ay pinagmamasdan ang mga tao sa kanilang baranggay.

“Kita mo ba yun?” sabi ni Jose na itunuturo ang kanilang bahay. Yari lamang iyon sa pinagtagpi-tagping pawid at bubong.

“Kila Mang Syano? Iyon ba?” ang sagot ni Rina.

“Oo, tatay ko si Mang Syano. Alam mo ba, ang saya-saya namin sa bahay. Kasi naman si tatay eh, lagi kaming pinapasalubungan ng pancit. At sa bertday ko nga sabi niya may ibibigay daw siya sa akin.”

“Ano ang nibibigay niya sayo?” ang tanong ni Rina, na waring sabik na sabik.

“Bagong gamit sa eskwela. Mga makukulay na lapis. Iyon kasi gusto ko. Gusto ko kasi mag drowing!” ang sabik na sagot ni Jose. “kaya lang…”

“Kaya lang ano?” ang tanong ni Rina.

“Sabi ni tatay, baka hindi raw matuloy, kasi kailangan namin ng pera panlipat ng bahay.”

Biglang nanging matamlay ang mukha ni Jose at parang nanghihinayang.

“Kailan ba ang bertday mo?” ang tanong ni Rina.

“Apat na araw mula ngayon, sa bisperas ng Pasko.”

“Talaga?” Tumayo si Rina sa pagkakaupo. Lumunok at huminga ng malalim. “hapibertday tu yu, hapibertday tu yu , hapibertday hapi bertday… hapi bertday tu yu!” at pumalakpak si Rina pagkatapos umawit.

“Salamat” bahagyang na ngiti si Jose.

“Bakit parang malungkot ka pa?”

“Kasi hindi ko alam kung dito pa ako magbe-bertday o hindi na.”

Tumahimik sila ng ilang sandali. Sa sandaling iyon, batid ni Jose na unumang oras pwede silang mawala sa baranggay na iyon. Nilapitan ni Rina si Jose, at may itunuturong bahay.

“Sa amin naman, iyon ang bahay namin. Yung may kwismas layt. Sabi ng tatay ko, akodaw ang princesa sa munting palasyo namin.”

“Tatay mo si Mang Elyas and pangulo ng nanirahan dito?

“Hmmm… oo! Kilala mo siya?
”Lagi kasing kausap ng tatay mo ang tatay mo eh. May pinaplano sila. Hindi ko alam kung ano. Pero sabi nila tungkol daw ito sa baranggay.”

“Oo, nga eh. Yung tatay mo lagi sa bahay namin. Palagi niya ako ako nipapakanta eh.”

“Ganoon talaga si tatay. Pag nasa bahay kami, lagi rin kaming nagkakantahan. Lalo na ng mga kantang pamasko.”
”Ang saya ninyo siguro no?” Ang tanong ni Rina.

“Hmmm… medyo. Siguro. Mas masaya yan pagkumpleto siguro kami. Lalo na ngayong pasko at bertday ko.” Wala na kasi ang nanay ni Jose. Namayapa na ito noong dalawang taon pa lang siya. Habang ang kuya niya ay naninilbihan sa isang bahay sa Las Pinas.

Natahimik ang dalawa. Napagod sa kakatayo at umupo na muli sa isang plywood. Sabay nilang tinitignan ang mga bituwin sa langit na parang kapareho ng mga kristmas lights sa kanilang baranggay.

“Ikaw? Ano ang ginagawa ninyo sa pasko?” tanong ni Jose.

“Hmm… si nanay, naghahanda ng pancit at bibingka. Kaya nga gusto ko nang mag pasko eh! Sabi ni nanay bibigyan daw niya ako ng bagong barbidal, yung manika! Gustong-gusto ko magkaroon ng bagong manika eh.”

Buti ka pa, may manika na…”

Biglang natigilan ang dalawa nang may marinig na kaguluhan sa ibaba. Biglang napatayo silang dalawa. Isang grupo ng mga kalalakihan na may dalang mga bakal na pambunot ng pako at martilyo na ibinaba ng isang malaking trak. Nang mapansin ng mga tao iyon, nagkagulo sila na pumunta sa harapan na malapit sa barikada. Pagkatapos ay dumating naman ang isang trak at bumaba ang isang batalyon ng pulis na may mga panangga at mga helmet.

“Anong nangyayari?” ang tanong ni Rina.
“Nariyan na ang demolisyon, gigibain na nila ang bahay natin!” ang sagot ni Jose.

Maya-maya’y nagkagulo ang mga tao sa ibaba. Nagsisigawan ng “MGA KASAMA! NARIYAN NA SILA! WAG HAYAAN SILANG MAKAPASOK!!!” Hindi nagpatinag ang mga pulis at demolition team. Unti-unti silang lumapit sa barikada. Nang malapit sila nag liparan ang mga bote, at pillbox. Nagtakbuhan ang mga tao, nagkagulo. Sabay nagpaputok ng mga baril ang mga pulis. Umalingaw-ngaw ito sa buong baranggay.

Takot-takot si Rina, at yumakap kay Jose.

"Kuya, natatakot ako…”
”Shhh... dito lang tayo. Hindi tayo maano.”

Nagsimulang magtakbuhan ang mga taga Lupang Pangako. Habang ang demolition team ay sumugod sa mga kabahayan at dagli-dagling binakalas ang mga bahay na malapit sa kanila. Naghabulan ang mga pulis ang mga taga lupang pangako, nagpaputok muli ng mga baril sa itaas. At ilang minuto pa ay may maraming hinuling mga kalalakihan na siya raw nagsimula ng gulo. Isang lalaki ang patuloy na sumisigaw pa rin “HINDI NILA TAYO PWEDENG PAALISIN! HINDI PWEDE!!!!”

“Sino yun?” ang tanong ni Rina. Hindi umimik si Jose, dahil alam niya kung sino ang nahuli. Pinakinggan muli nilang dalawa ang sigaw ng lalaking iyon.

“Kilala ko iyon… parang si… si TATAY! SI TATAY!”

Tatakbo sana si Rina patungo sa ibaba, pero natatakot siya, niyakap na lang niya si Jose ng mahigpit at umiyak.

“TATAY!!! TATAY!!! WAG NINYO HUHULIHIN ANG TATAY KOOOO!!!!” at umiyak ng malakas si Rina.

Niyakap ni Jose si Rina. Habang patuloy ang pagigiba ng mga bahay sa Lupang Pangako. Wala nang magawa ang mga taga-roon kungdi pagmasdan ang demolition team na baklasin ang kani-kanilang mga bahay.

“Tatay…tatay ko… saan nila dadalhin si tatay… huhuhuhu” patuloy sa paghagulgol ang batang si Rina.
“Tahan na… tahan na…” ang malumanay na sagot ni Jose.

Maya-maya’y nagsimulang umawit si Jose.

“Ow olinay dastarsarbrayli shaynin
Itish danay op owwar deyrsaybyors bert
Longlay daworl in sineneror payning
Tilhe apird enda ispiritel itswor.”

Dahan-dahan tumigil si Rina sa pag-iyak. Pinakikingan niya ang malamyos na tinig ni Jose. Parang ipinaghehele siya ng awit ni Jose.

“pol lonyorneees, owearrr da eygelsboyses
Ow nighhay dibayn, oooow nay wenkrayst wasbor
Owww nay dibayyyy hayn, ohonay… o nay dibayn.”

Nagpunas ng luha si Rina. Nagustuhan yata ang kanta ni Jose.

“Ano yang nikakanta mo?” ang tanong ni Rina.

“Hindi ko alam, ingles kasi eh. Turo lang sa akin ng tatay ko, kinakanta niya sa akin paghindi ako makatulog.”

“Tungkol saan yan?”

“Tungkol daw sa gabi na ipinanganak ang Diyos. Si Dyisus”
”Si Dyisus? Ipinanganak? Saan?” ang tanong ni Rina.

“Si Dyisus? Sabi ni tatay, katulad daw ng lugar natin ipinanganak si Dyisus. Kasi mahirap din siya, para din daw bahay natin tapos may mga hayop din sa loob ng bahay. Sabi ng tatay ko siya daw ang manliligtas. Ililigtas niya daw tayo lahat. At sabi ni tatay, darating ulit siya at pagdumating daw siya doon makakaroon daw tayo ng kapayapaan.”

“Kailan ba daw siya darating ulit?”

“Hindi ko rin alam eh. Pero sabi ng tatay ko, dumating na daw siya, pero hindi lang daw natin alam. Siya daw ang dahilan kung bakit may Pasko.”

Tumutulo ang luha ni Rina habang nagsasalita si Jose. Naalala niya kasi ang Tatay niyang hinuli ng pulis kanina lamang.

“Sabi ng tatay ko, noong dumating daw siya, tahimik ang lahat. Walang daw gulo. Walang nag-aaway. Ayun daw talaga ang pasko.”

“Sana dumating na siya ngayon.” Muling humikbi si Rina

“Wag daw tayong mag-alala” ang malambing nasabi ni Jose. “Ang palaging sabi sa akin ni tatay palagi daw natin siyang kasama. Kaya tahan na... baka nga dumating na siya anumang oras.”

Tahimik na umupo ang dalawa. May luha pa rin na tumutulo sa mga mata ni Rina. Ihinihiga ni Rina ang kanyang ulo sa kanlungan ni Jose. Pinagmamasdan nila ang mga bahay sa Baranggay Lupang Pangako at isa-isa itong nawawala. Muling inawit ni Jose ang kanyang kanta habang sinusuklay ng kanyang mga kamay ang buhok ni Rina na nakahiga sa kanyang kanlungan.

“Ow olinay dastarsarbrayli shaynin
Itish danay op owwar deyrsaybyors bert
Longlay daworl in sineneror payning
Tilhe apird enda ispiritel itswor”

“pol lonyorneeees, ow earrrr da eygelsboyses
Ow nighhay dibayn, oooow nay wenkrayst wasbor
Owww nay dibayyyy hayn, ohonay… o nay dibayn.”

Ilang sandali lamang nakatulog si Rina sa kanlungan ni Jose. Sa gitna ng kaguluhan at mga ingay isang katahimikan ang nadama ng dalawang bata. Katulad ng katahimikang banal na naganap noong paskong una.

A DIfferent Simbang Gabi

Usually it begins December 16 until the morning of 24^th (at Gesu its December 15-23). For the past 10 years (I think) I have completed all the nine mornings of Simbang Gabi, and all for different reasons (they say that the reason they want to complete it because they have a special favor to ask from God). But now there are no special favors, no special intentions, just attending the nine masses of Simbang Gabi.

I remember the Simbang Gabi with my family, it was really a family tradition. As early as grade 3 I think, my first year to complete Simbang Gabi. Well of course together with my Lola, my Mom and my siblings and cousins. When I was growing (high school years) I was going to Simbang Gabi mass with my brother and our friends. Simbang Gabi will never be complete without the usual puto-bumbong and bibingka. And sometimes after the mass, my kuya will treat me to a nearby carinderia and eat some palabok, or spaghetti, or goto, and of course with my barkada. The college was different, it was going to mass with special someone and both of you will complete the nine mornings, and sometimes it was a family affair (together with my parents or her parents) and those were my memories of Simbang Gabi.

Simbang Gabi is different for me now. Mornings are allotted to our apostolate areas, (Payatas and Montalban) I wake up as early as 245am to have mass with the people. At night the usual Simbang Gabi at the Gesu, I always drop everything (when its 730pm) to prepare for the Gesu masses. I am going not for any particular reasons, no particular intentions but just for the sake of going to mass. Its different because I am not with my family, nor with my friends, or with a “special someone” (yeah dream on…) even there are no palabok spaghetti, goto, puto bumbong or bibingka. With the only reason I go to Simbang Gabi Mass is Him, it may sound cheesssy but yes, its Him. Though it maybe tiring at times, but it was for Him. Not for me, not for anyone else, but simply Him. Why is that so? Maybe this year I have experienced the God is a loving God, and simply be an "Emmanuel" for me especially those trying times.

He is indeed the reason for this season.

It's Beginning to Look Like Christmas

Only now... only now. Better late than never right?

For the past days, I have been working for a 10-page paper, synthesizing everything I have learned in my years of studying philosophy. And if you are thinking that its easy, think again. The 10 page paper (or even hundreds) will not suffice to describe, define, or even answer the question “what is philosophy”, no words will ever capture it because “kahit na sabihin na alam mo na, meron parin tayong hindi alam” as Fr. Roque Ferriols said.

I have given up so many things for this paper. The Christmas parties of some SOA orgs, the caroling of ACIL and ACLC, the Bicol trip, the rally last Sunday, the lunch with my family, dinner, movies, and coffee with friends, and some Dsessions with my mentor Father M. Those things I have to sacrifice for this paper, and now… I have done the impossible. I am finished. Consumatum est.

I haven’t had enough sleep. This past week I have Simbang Gabi at 830 at the Gesu, after that go back to my paper and sleep at around 1am. Then wake up at 245 to go to Simbang Gabi in different areas (Montalban, Payatas) and giving homilies and communion then sleep again at 7am then, wake up at around 10am then the usual day. Whew!

But today… its liberation day. As of 1:20 pm I ended my agony and passed my paper. Some of the people who are in the department congratulated me of having done so… they know how hard it is. Its done… and I think the synthesis paper is of the things that hinders mo to feel Christmas.

But now its done… I have to prepare a new and review for the Comprehensives. But before that, allow me to feel, smell, taste the spirit of Christmas. And I promise to savor the moment. Hmmmm…. Thank you dear God!

Mga Pelikulang Isina-Pilipino

Nakapanood ka na ba ng ingles na pelikula na isinalin sa tagalog? Narito ang ilang pelikulang ingles na isinalin sa Pilipino. Dito lumalabas ang kakulangan natin sa iodized salt pagdating sa pagta-translate ng mga pelikulang banyaga. Meron bang aral na mapupulot? Nasa inyong mambabasa na iyon kung handang madumihan ang inyong mga kamay sa pamumulot.

Oks wag nang maingay, umpisa na ang palabas...

1. Black hawk down - ibong maitim sa ibaba
2. Dead man's chest - dodo ng patay
3. I know what you did last summer - uyy... aminin!
4. love, actually - sa totoo lang, pag-ibig
5. million dollar baby - 50 million pisong sanggol (it depends on the exchange rate of the country)
6. the blair witch project - ang proyekto ng bruhang si blair
7. mary poppins - si mariang may putok
8. snakes on a plane - nag-ahasan sa ere
9. the postman always rings twice - ang kartero kapag dumutdot laging dalawang beses
10. sum of all fears - takot mo, takot ko, takot nating lahat
11. swordfish - talakitok
12. pretty woman - ganda ng lola mo
13. robin hood, men in tights - si robin hood at ang mga felix bakat
14. 4 weddings in a funeral - kahit 4 na beses ka pang magpakasal, mamamatay ka rin
15. the good, the bad and the ugly - ako, ikaw, kayong lahat
16. harry potter and the sorcerer's stone - adik si harry, tumira ng shabu
17. click - isang pindot ka lang
18. brokeback mountain - may nawasak sa likod ng bundok ng tralala / bumigay sa bundok
19. the day of the death - ayaw tumayo (ng mga patay)
20. waterworld - basang-basa
21. there's something about mary - may kwan sa ano ni maria
22. employee of the month - ang sipsip
23. resident evil - ang biyenan
24. kill bill - kilitiin sa bilbil
25. the grudge - lintik lang ang walang ganti
26. nightmare before christmas - binangungot sa noche buena
27. annie hall - ang butas ni annie
28. never been kissed - pangit kasi
29. gone in 60 seconds - 1 round, tulog
30. the fast and the furious - ang bitin, galit
31. too fast, too furious - kapag sobrang bitin, sobrang galit
32. dude, where's my car - dong, anong level ulit tayo nag-park?
33. beauty and the beast - ang asawa ko at ang nanay nya
34. the lord of the rings - ang alahero
35. killingme softly - patayin sa kiliti
36. unfaithful- kapag ang palay naging bigas, may bumayo
37. BORAT – penis
38. WHAT LIES BENEATH?"- dinapaan

hayyy... kay sarap maging Pinoy!

May S.A.D ka ba?

May kumakalat na sakit ngayon, at makukha ito sa hangin, lalo pag magpapasko. Nakukuha rin ito sa pakikinig, lalo pag narinig mo yung “Pasko na Sinta ko” o kaya “Miss kita pag Christmas” at marami pang iba. Oo, kumakalat siya ngayon. At anumang oras pwede kang magkaroon nito.

Ito yung ang tinatawag naming S.A.D. virus, ang totoo kami lang ang nagpauso nito (sa novitiate pa). Kahapon kasi nagkukuwentuhan kami at tinanong ako ng isang kabigan, kung nararamdaman ko na daw ang pasko. Sa kanya daw parang may kulang, dahil wala pa daw siyang boyfriend. Hindi ko maintindihan kung bakit kailangang ikabit ang Pasko sa isang boyfriend/girlfriend. At nagsimula siya ng litanya ng mga nakaraang Pasko kahit na paulit-ulit lang ang kwento niya taon-taon. At ayun na… makikita mo na may SAD virus na siya. SAD o Seasonal Affective Dissorder (kasi tuwing pasko ito umaatake). Eto yung maalala mo yung mga mahal mo sa buhay, o isang minamahal lalo na yung mga ginagawa ninyo sa Pasko. Ang noche buena, ang simbang gabi, pati na yung simpleng pamimili ng mga regalo o mga kantang pinapatugtog ninyo tuwing Pasko.

Naging mas matingkad ito sa akin noong nakaraang tatlong taon. Naman… malayo ako noon sa pamilya. O kaya naman may magpapaalala sayo ng isang tao na wala na dito, yung tipo bang nang-iinggit. Tapos maririnig mo yung mga kanta na may nakakabit na alaala. Ouch!

Habang nakukwentuhan kami ng kaibigan ko. Napansin ko naman na hindi ako ganoon ka apektado ngayong taon. O sa palagay ko may nakuha akong gamot na pwedeng ipanglaban sa SAD. Sabi ko sa kanya… “learn to let go, and start a new Christmas this year.” Hindi ko alam kung gets niya, pero minsan nasa atin lang naman yung kakayahan kung paano magiging masaya at makahulugan ang Pasko natin. Kasi naman bakit kailangan pang nakadepende ang kaligayahan natin sa ibang tao. Depende na lang din kasi ito sa depinisyon natin ng “Pasko”, sa akin siguro ngayong taon mas naghahanap ako kasi ng mas malalim na kahulugan.

At sa paghahanap ng kahulugan na iyon, marami ring pwedeng gawin. Ngayong taon, liban sa Synthesis Paper na ginagawa ko ngayon na kailangan sa Comprehensives na due sa 20^th at Simabang gabi araw-araw (at twice a day para sa akin: Isa sa Gesu, at sa madaling araw sa Payatas, sa Montalban at iba pang apostolate area kung saan naimbitahan magbigay ng homilya) nagpaplano rin akong pumunta ng Bicol para sa clearing operations sa mga nasalanta ng bagyo, at kasabay noon pagtulong sa paggawa ng kanilang bahay. Meron din ako sa CRIBS, eto yung bahay ampunan ng mga iniwan na sanggol. Parent for a day. Mag-aalalaga ng mga bata, at mamasyal. Tapos dadalaw rin ako sa Gabaldon para magdala ng mga goods doon. At syempre uwi rin ng isang araw sa pamilya ko sa Maynila.

Kung pagtutuunan lang natin ang sarili (mga sakit, pait at alaala) , hindi talaga tayo magiging maligaya o magiging makahulugan ang Pasko para sa atin. Meron din naman akong nami-miss na tao pero isang desisyon din ang iwanan ang mga issues sa buhay at imulat ang mga mata sa isang mas malaking katotohanan. Dahil kung titingin tayo sa labas, mas maraming tao ang mas malalim na dahilan para hindi magpasko (hindi dahil sa wala silang boyfriend). Ang kailangan natin ay ipakita at ipadama sa kanila ang totoong ibig sabihin ng Pasko. Para sa akin, nakakuha ako ng kahulugan sa pagbibigay at pagpapasaya ng ibang tao at sa mga bata sa simpleng makakaya ko.

Nakahanap nga ako ng gamot sa SAD virus, pero linsyak... kailangan ko naman humanap ng gamot sa lagnat, ubo at sipon na meron ako ngayon. hahaha!

Required Palitan

Napag-uusapan na man rin lang ang Pasko, mayroon tayong nakagawian na tradisyon na hanggang ngayon ay hindi ko maintindinhan. Ito yung “exchange gifts” hindi ito pagbibigayan ng regalo sa Pasko, kungdi ang “required na palitan” ng regalo lalo na pag Christmas party.

Naalala ko may Christmas party kami noong 4^th year College na dapat worth P200 at ako naman dahil sa tinatamad last minute na lang ako bumili ng regalo, ballpen worth P199. langya, may utang pa ako sa reregaluhan ko ng piso. Gusto kong dagdagan, piso na lang nagkakaroon pa ako ng problema. Minsan naisip ko kung dadagdagan ko ang tinta ng isang guhit, pero wala namang magagawa noon, kahit ilagay ko pa ang tinta ng computer. Naging formula gift ko na yata dati ang ballpen (pero parker naman eh) o kahit na yung bugkus-bugkus na mabibili sa Divisoria.

Noong grade school naman ako, gusto ko makatanggap ng laruan. Pero minsan naglolokohan lang yata eh o nagkakadayaan. Langya, natanggap ko pa yung mga sando na parang pinamimigay sa mga nasunugan (at may bonus pang butas yun sa may tiyan) kasama ng sando ay isang kalahating suklay (yung pinutol na suklay. Oo! Pucha, halata pa nga yung pagkaputol eh.) Pero ako natuwa na rin… kasi ito lang yata yung natanggap ko na regalo na tumagal, kasi naman kalimitan ang natatanggap ko sa bunutan kung hindi Nips na naka box, ay chocnut, o curlytops na siya naman inuubos naming mga magkakapatid pag uwi ko.

Noong high school naman, naisipan ko mag regalo ng libro. Kahit alam ko na hindi nagbabasa talaga ng libro yung bibigyan ko (pero sana marunong na siya magbasa ngayon.) asar na asar sa akin yung kaklase ko, kasi ba naman bibili lang naman ako ng libro bakit pa naman si Dostoyevsky pa, alam ko naman daw hindi siya nakakabasa ng RUSSIAN! Natawa lang ako, dahil alam ko hindi niya binuklat ang loob. Pero ang mas nakakatawa ang natanggap ko ay isang bargain book na mabibili sa Recto. Bakit ko nalaman? Eh isang bundle eh, tapos halatang 1980’s pa ang pagka print. Doon ako hindi naniwala na “its better to give than to receive.” Kalimitan patas lang, “you receive what you give.”

Meron pang isa, yung monita-monito! Isa lang ang masasabi ko… MAGASTOS! Hindi ko alam kung saan talaga nanggaling ang tradisyong ito. Ano ba talaga ang relasyon nila sa bawat isa? Minsang gusto kong gawan ng kwento eh: na ang kaawa-awang si Monito na walang nagreregalo sa kanya tuwing pasko ay kinontrata si Monita para bigyan siya ng regalo sa pasko, at para inggitin ang iba na may regalo siya natanggap. Sasabihin ni Monito “pare, chick ang nagbigay sa akin niyan!” At ano ang binigay? Kalahating suklay! Kapareho na nito ang kris-kringle, na kahit ano wag lalampas sa pinag-usapang presyo… ngayon, something soft, bukas something smooth, sa susunod something smelly. Minsan hindi na lang sila bumibili, naghahanap na lang sila sa baul o yung mga hindi na nila talaga ginagamit. Tsk.. dahil dito nagiging masaya lang ay ang mga nagbebenta sa bangketa ng mga kalahating suklay at mga bargain books sa Recto.

Hayyy… Wat a lyp. Mas maganda sana kung makakatanggap ka ng regalo ngayong Pasko na hindi na walang kapalit, kahit ano basta galing sa puso. Next time na lang ang Christmas wish list ko. =)

Flicker of Hope

A friend once asked me: “Do you feel the spirit of Christmas nowadays?” I was taken a back as tried to find some answers, but I further asked myself “what is the meaning of Christmas nowadays?”

I have seen in the television, read in the newspapers and heard in the radio about the recent typhoon that struck the Philippines; the tragedies that happened in Bicol, hundreds of bodies have been recovered, bridges were destroyed. Rescuers continued to dig and look for more people whom may have buried alive.

In one of the headline of a newspaper, there was a picture of a man weeping profusely as some rescuers trying to retrieve the bodies of his family inside their house that was swept by a landslide. One of the survivors who lost a brother and a child was interviewed and she said “I don’t want to hear Christmas carols. There is no reason for me to celebrate Christmas given this horrible condition of ours.” Given this horrifying incident, one of the victims asked “Where is God in all of these?” My heart helplessly trying to get some answers. Sometimes it’s hard to imagine that God’s hand is in all of these that have happened.

After all of these things happened; after all the sadness and grief, Christmas is an occasion that we should celebrate no matter what. For God is the reason to celebrate Christmas even in such terrible condition, in such horrible circumstances.

Last night, we had a relief operations for the typhoon victims and I was the one in charge of packing the relief goods. We were packing some food and clothes to be given away to Reming victims in Albay, and Daraga. I prayed to God to send even a little patch of hope. Since there was no classes yesterday the response was so little, but there are few who stayed and gave their time to give something to less fortunate countrymen of ours. They carried with them some clothes, canned to goods to be given away to the victims. In the little way they can, there are willing to help and to show their care for their fellow Filipinos who are in great distress.

Some problems emerged as we go along, we lacked rice, coffee and milk. I was little bit anxious if we could fill the whole truck of goods. But God was good, and I know if I put my trust in him he will take care of the rest, and He did. Late last night, help came cash came pouring in, and we decided to buy some rice to packed, but still there was a problem there are no stores that are opened at 11pm that night. We searched and tried to talk to the managers of stores (and some of them are closed that time), but they said that they have no stock. I was little bit jittery, and we searched every stores until we tried to search in a market in Cubao. My friends whom I invited and volunteered that night beared with me and said to me “bro, try natin dun sa isa. sayang naman kung wala tayong madadala pag uwi.” And sure enough there was providence. We arrived 12mn, with 5 sacks of rice which we bought. Some dormers in Ateneo woke up when they heard the goods had arrived and help us packing. All were making jokes, laughing and that made our work more bearable. To make us alive, we have this cd of joyful Christmas songs and we merrily sang along as we put into the plastic bag clothes, canned goods, coffee and milk, rice, crackers, and noodles. We ended up at 2:15 am.

Somehow it touched my heart, and I myself, was rushed with eagerness to do the same. I was watching the students’ happily puttimg rice, canned goods, noodles and clothes inside the plastic bag until we reached 1,116 of goods to be transported that night. Before we called it a night, I had some speech to say to the volunteers. Then it dawned on me, as I said to them, maybe this is the meaning of Christmas after all.

Yes, celebrating Christmas is an act of faith in itself. It is a celebration of hope. After all the tragedies, the unavoidable circumstances that have happened, Christmas is the time when God decided to stoop down and be with us. The disasters happened proved that God is alive in the very hearts of people who helped Agap Bicol.

We are not alien to suffering, and sometimes the sense of desertion it brands devastatingly our spirit. And when suffering walked us to the border of desolation, this son of God who promised to stay with us till the end of time He hold us and binds us to hope. Many times that He does seem to connect us in such fragile stride of comfort, and we dare not to cut Him and loose Him away. For Jesus is no alien to suffering Himself. And this silence that we feel, we wish to believe that it is the time that the Emmanuel suffers with us and dwell among us, the least, the last and the abandoned.

The recent calamities made me feel the spirit of giving, the spirit of hope, and the spirit of love - the real spirit of Christmas. And this is the Christmas hope which we celebrate every year. God is present in each and every one of us. That is Jesus the Emmanuel, a God who is with us, not the God will all the answers , not a God will all the solutions, not a God to take away all our suffering, not a God that will do away with all the pain that we feel. But He is a God who keeping us in company, giving us strength and hope. Most likely in times when we are so down and desperate. It is Jesus said “I will be in this world, and suffer a human demise so that I can be one with you, entirely. He is certainly with us.

----------------------------------------------

To the readers of this blog: If you know some that could help us, please send this to them.

GOODS: You may directly donate the goods to the Cervini (Male Residence Hall) Function Room at the back of Church of the Gesu. Temporary AGAP BIKOL Relief Operation center can accept donation from 9:00 a.m. to 12:00 midnight . Contact person is Residence Hall Director Tim Gabuna. You may communicate with him through 426-6001 local 5902.
Priority: Food (Canned Goods, Noodles and other kinds with long shelf life) and Water

CASH/CHECK: Direct deposits (online from any of the BPI branches) may be made to:

SIMBAHANG LINGKOD NG BAYAN (Account Name/Payee)
Bank of the Philippine Islands (Loyola-Katipunan Branch)
BPI Peso Checking Account Number 3081-1111-61
BPI Dollar Savings Account Number 3084-0420-12

For proper acknowledgment:
- Please fax a copy of the validated deposit slip to SLB through telefax 426-5968
- Kindly indicate contact information: Name, Address, Email, Mobile
- Those who wish to remain anonymous may skip this procedure

Or you may send it to

Loyola House of Studies (LHS)
Ateneo de Manila University
Loyola Heights , Quezon City
Telephone Number 426-6101
Time: 6:00 a.m. to 10:00 p.m.

Official Receipts will be immediately issued to you by the LHS Lobby Porter.

For dollar remittances:
- You may purchase a Manager’s Check and send it via any courier to SLB’s address
- Course it via telegraphic transfer to BPI Dollar Account

Should there be any concerns, please contact:

MS. MARJORIE TEJADA
Telephone Number 426-6101 local 3440 (Office Hours)
Telefax 426-5968
Email: slb@slb.ph

Simpleng Hiling

(para kay Eldren)

Palagi kong naririnig ang kasabihang “ang Pasko ay para lamang sa mga bata” na habang tumatanda na, nawawalan ito ng kahulugan. Dahil sa dami ng alalahanin ng mga matatanda. Nariyan ang problema sa pera, gastos, aguinaldo, noche buena, regalo at kung anu-ano pa. Tanging ang mga bata lamang ang natutuwa tuwing sasapit ang pasko.

Noong ako’y nasa ikaapat na taon sa kolehiyo, tatlong taon na ang nakalilipas, nang ako’y magtanong tungkol sa kaluhugan ng Pasko para sa akin. Tila yata nawawala na ang kahulugan ng Pasko dahil sa aking mga problema sa pag-aaral, pamilya at maging sa pera. Minsan kung magbabasa ako ng mga peryodiko noong panahong iyon, naroon din ang patayan, ang digmaan sa Mindanao, mga larawan ng mga taong nagugugtom at mga squaters na walang masilungan. Tanong ko sa sarili, Ito nga ba ang kahulugan ng Pasko? Nararapat bang magdiwang ng Pasko o mananatiling insulto ito sa iba? Malaki ang epekto nito sa aking pananampalataya, hindi na ako nagsisimba o nagdarasal. Pakiramdam ko noon walang ginagawa ang Diyos at tahimik lamang niyang pinanonood ang tao.

Upang kahit paano maging makabuluhan ang aking Pasko, tumulong ako bilang isang volunteer sa Fe del Mundo Hospital sa kalye ng Banaue. Doon nag-alaga ako ng mga batang mga sakit na kanser. Nagtuturo din ako mga kanta, sayaw at binabasahan ko sila ng kwento upang kahit paano hindi sila mainip habang naghihintay sila ng Chemotheraphy. Nakaaawa ang mukha ng mga bata matapos nilang sumailalim sa Chemotheraphy. Lupaypay, pagod, hinihingal at nanghihina ang murang katawan nila sa hapdi ng kemikal na itinurok sa kanilang ugat. At sa loob ng ospital na iyon, nakilala ko ang batang si Eldren.

Si Eldren ay pitong taong gulang, matalino at gwapo. First honor siya noong grade 1 ngunit kailangan niyang tumigil sa pag-aaral dahilan sa ang palaging pagtulo ng dugo sa kanyang ilong. Lagi rin siyang nagkakaroon ng pasa, kahit na hawakan mo daw siya noon, magkakapasa na siya. Nagpasiya ang mga magulang niyang ipatingin siya sa doktor at ang resulta: leukemia. Hindi makapaniwala ang magulang ni Eldren, at dahil sa may kamahalan ang paggagamot nito, hindi nila kakayanin ang gastos kaya’t humingi sila ng tulong sa Foundation for L.I.F.E.(Luekemic Indigents Fund Endowment), isang organisasyong tumutulong sa mga mahihirap na pasyente upang maipagamot ang kanilang anak na may sakit na luekemia. Naging malapit ako kay Elren. Bago ako umuwi, lagi ko siyang dinalaw sa kanyang silid at babasahan ng isang kwento. Laging ganoon, hindi ko rin malilimutan ang kanyang bungisngis habang ginagaya ko ang boses ni Kiko Matsing.

Ika-16 ng Disyembre noon nang magkaroon ng Christmas Party ang Foundation for L.I.F.E., at lahat ng mga pasyenteng bata ay imbitado. At ako nama’y naatasang maging isang hurado para sa kanilang patimpalak. Masasayang tugtugin at nakaiindak na musika ang kanilang pinatugtog sa Bulwagang Fe del Mundo na nasa ibaba lamang ng ospital. Naroon ang lahat ng mga batang paseyente, ang iba sa kanila ay naka wheel chair at may takip na surgical mask ang kanilang ilong at bibig. Nakatutuwang pagmasdan ang mga bata habang sila’y sumasayaw, kumakanta at tumutula. Hindi rin mapigilan ang pagsigaw ng mga magulang sa tuwa na makita ang kanilang anak sa entablado. Palakpakan, hagikgikan at hiyawan ang tanging maririnig sa buong bulwagan. Ngunit parang may kulang, parang may nawawala ang sabi ko sa sarili

Wala si Eldren, hindi ko siya nakita sa baba. Nagtanong ako sa isang nurse kung nasaan siya, ang sabi lang sa akin hindi raw siya makakababa dahil nag re-relapse siya noong oras na iyon. Pinuntahan ko siya sa kanyang silid. Doon nakita ko siya nakahiga at namamaga ang buong katawan, nakaupo malapit sa kanya ay ang kanyang nanay.

“Kuya!” ang masaya niyang bati nang niya makita ako.

“O kamusta ka na?” ang bati kong bati sa kanya.

“Eto po, medyo hinihingal... kuya, Merry Christmas po!”

“Merry Christmas din! Bakit naman ako binabati agad. Babalik pa naman ako sa Pasko tapos lalabas tayo di ba?”

“Baka po kasi umalis kayo agad.” Ang malungkot na sinagot niya.

“Hindi, pwede ba iyon? Hindi ako dadaan sa baby ko?

“Kuya basahan mo ako ng kwento!” ang malambing niyang hiling.

Kinuha ko ang isang libro na ibinigay ko sa kanya. Inilagay niya iyon malapit sa kanyang ulunan. Nagsimula kong basahin ang kwento sa kanya at labis ang kanyang ngiti ngunit napansin kong mabilis ang kanyang paghinga. Nang matapos ang aking kwento, hinawakan niya ang aking kamay. Yumuko ako at niyakap ko siya.

“O ano bang wish mo ngayong Pasko?” ang masaya kong tanong sa kanya.

“Sana po gumaling na po ako ang lahat ng batang narito po sa ospital ngayon.”

Napangiti ako sa sagot ni Eldren. Hindi ako makapaniwalang sasabihin ng isang pitong taong gulang na iyon. Punong-puno ang mukha niya ng pag-asa na matutupad ang kanyang hiling sa pasko.

“At sana po... para po sa inyo kuya, sana maging maayos ang lahat. Sana pagdasal mo rin ako ha!” sabay ngiti sa akin ni Eldren.

Natatawa ako sa kanyang Christmas wish, dahil sa matagal na rin akong hindi nakakapagdasal, parang pinapaalalahannan niya ako. At ngayon hinihiling niyang ipagdasal ko siya.

“Ano pa ang hiling mo?” ang makulit kong pag-usisa.

“Hmmm... wala na po siguro. Ah! Sana po matupad ang mga wish ko!” ang masigla niyang sagot.

“Kuya babalik ka ha!” ang malambing niyang hiling.

“Syempre naman! Gusto mo pagbalik ko dalhan kita ng pagkain, lobo at regalo?”

“Sige po kuya! Kuya... salamat po ng marami ha!” sabay ngiti niya sa akin. Kinandatan ko siya at lumabas sa kanyang silid.

Nagpatuloy ang aming programa sa baba. Tuloy pa rin ang halakhakan at sayawan at kantahan. Nalibang ako sa panonood, makalipas ang isang oras, naalala ko na ang hiling ni Eldren. Kumuha ako ng pagkain sa la mesa, kinuha ko rin ang pulang lobo na nakatali sa isang upuan at isang regalong pinamimigay sa mga pasyente. Dali-dali akong umakyat patungo sa silid ni Eldren. Dinig na dinig pa rin ang halakhakan sa ibaba. Sinalubong ako ng isang nurse na nagmamadaling tumatawag ng doktor. Nakita ko ang nanay ni Eldren sa may nurse station humahagulgol sa pag-iyak.

“Anong nangyari?” ang tanong ko sa nanay ni Eldren.

“Wala na po siya... wala na si Eldren...”

Nabitawan ko ang dala-dala kong pagkain, lobo at regalo. Dali-dali akong tumakbo sa silid ni Eldren. Nakita ko ang doktor na umiiling at nakatingin sa hindi gumagalaw na si Eldren. Hindi ko napigilan na umiyak. Kanina lamang kausap ko siya. Kanina lamang kalaro ko siya. Sa aking pagbalik, isang oras lamang ang nakalilipas namatay na siya.

Tulala akong lumabas ng silid. Dinig na dinig ko pa rin ang masasayang hiyawan sa labas at sa aking kinatatayuan isang bata ang namatay. Nagpunta ako sa maliit na kapilya ng ospital, umupo. Naghahanap ako ng kasagutan sa aking mga tanong sa taong nakabayubay sa krus. Gusto ko siyang sigawan at sabihin “ito ba ang ibig sabihin ng Pasko Mo?”.

Sa aking paghikbi, nabaling ang aking tingin sa isang maliit na belen, sa isang sanggol na ipinanganak sa sabsaban. Naalala ko ang mga hiling ni Eldren. Ang mukha niyang nag-aasam na gumaling ang mga bata pati na rin siya. Naiyak ako sa mga sinabi niya. Noong mga oras na iyon ko naintindihan kung ang mga pangyayari. Ngayon wala na siya, alam kong hindi na siya maghihirap. Ngayon na nasa langit na siya, natupad na ang kanyang hiling. Ito na yung pag-asa niyang magiging maayos din ang lahat. Isang bata ang humiling ng isang simpleng bagay. Dahan-dahan akong lumuhod at sa unang pagkakataon muli akong nagdasal, sa pagkakataong ito natupad ang kanyang pangalawang hiling.

Katulad ng batang isinilang sa sabsaban na mag-uugnay sa tao at sa Diyos, at magbibigay sa atin ng buhay na walang hanggan, si Eldren na kailangan mamatay upang maibalik sa akin ang isang pananampalatayang matagal na nawala.

(Unang Gantimpala, Sanaysay 2004)

Pulang Parol

(unang gantimpala - maikling kwento 2004)

Ika-24 ng Disyembre ng taong 1941.Tahimik at madilim ang buong paligid, at ang tanging ilaw lamang na matatanaw ay ang ilaw ng mga kandila sa simbahan. Wala ang sigla ng panahon na gaya noong mga nakaraang taon. Sa bayan ng Infanta, kumakalat ang balitang inulan ng bomba ang Maynila, ang Kampo Nichols at Clark field. Natalo rin daw ang hukbong pamhimpapawid ng mga Amerikano. Lumalaganap na rin ang balitang umalis na ang Pangulong Quezon sa Maynila. Noong araw na iyon, wala ang masasayang halakhakan, ang mga nakagigiliw na sigawan at nakaiindak na musika tuwing sasapit ang bisperas ng Pasko.

Ilang araw bago iyon ay nagulantang ang buong bansa sa ginawang pambobomba ng mga Hapon sa Pearl Harbor, at ilang oras lamang ang nakililipas sumunod ang Baguio, Davao at Tuguegarao. Walang kamuwang-muwang ang limang taon na batang si Gabriel sa nangyayari sa kanyang paligid.

Para kay Gabriel, ito ang araw na pinakahihintay niya sa buong taon. Ang mga masasayang kantahan, masisiglang palaro at masasarap na pagkain. Ngunit wala ang mga iyon ng araw na iyon.

“Magbihis ka Gabriel, at pupunta tayo sa simbahan,” ang yakag ng nagmamadaling Tatay niya.

Naalala ni Gabriel ang masasayang pagpunta nila sa simbahan kasama ang kanyang Inay. Namayapa ito ilang buwan pa lamang ang nakalilipas. Dalawa na lamang sila ng kanyang Tatay na magpupunta sa simbahan ngayong bisperas ng Pasko. Isinuot ni Gabriel ang kanyang bagong puruntong at camisa de Chino na hinanda niya para sa araw ng Pasko. Tinahak ng mag-ama ang daan patungong simbahan.

Napansin ni Gabriel na nagmamadali sa pagtakbo ang mga kabataang lalaki sa kanilang bayan, at karamihan sa matatandang kabaryo nila ay nasa pasilyo ng kanilang bahay at tahimik na nakatingala sa pulang parol na kanilang isinabit sa labas ng kanilang mga bahay.

“Tatay, ano po ang nangyayari?” ang tanong ni Gabriel

“Nagsimula na ang digmaan, inatake na ng mga Hapon ang Maynila.”

“Digmaan?”

“Gusto tayong sakupin ng mga Hapon.”

Nadaanan ng mag-ama si Ka Turing na nakikinig ng radyo sa labas ng kanyang bahay.

“Ka Turing ano na po ang nangyayari?” ang tanong ng kanyang Tatay.

“Ang sabi-sabi papalapit na raw dito ang mga hapon.”

“Si Elias, wala po ba kayong balita sa inyong anak? Isinama siya ng mga Amerikano di po ba?” ang tanong ni Mang Jose.

Napabuntong hininga si Ka Turing, nangingilid ang mga luha sa mata at tiningala ang pulang parol na sinabit sa taas ng kanyang bintana.

Napansin ni Gabriel ang lungkot at pagod ni Ka Turing habang ibinabalita sa kanyang ama ang mga pangyayari at napatingala rin siya sa pulang parol na nakasabit sa may bintana ni Ka Turing. Gawa ito sa sa kawayan na binalutan ng pulang papel de hapon. May dalawang talampakan ang laki nito, ngunit wala itong buntot na nakalaylay sa dulo nito at kapansin-pansin ang kandilang nakasindi upang ilawan ang nakasabit na parol.

Nagpatuloy si Gabriel at ang kanyang ama sa paglalakad patungo sa simbahan. Walang ilaw sa buong bayan ng Infanta kaya matatanaw ang mga pulang parol at mga kandilang umiilaw sa baba nito. Napansin ni Gabriel na sa bawat bahay na kanilang madaanan ay may nakasabit na pulang parol at nakailaw na kandila.

“Tatay bakit po may parol?”

"Di ba natatandaan mo yung kwento sa iyo ng Inay mo tungkol sa Diyos na isinilang sa sabsaban? Di ba may isang bituin na lumiwanag para gabayan ang tatlong hari.”

“Eh, Tay bakit po kulay pula ang parol na nakasabit sa bahay nila?”

“Inaalala nila ang kanilang anak na lalaki na sumama sa digmaan sa Maynila. Tanda iyan na nagpadala sila ng anak na lalaki sa digmaan.”

“Eh bakit po may nakasindi na kandila?”

“Nagbabakasakali rin silang babalik ang kanilang anak at gabayan sila ng ilaw.”

Tiningnan ni Gabriel ang bawat bahay na madaanan nila at binilang ang mga mga parol na nakasabit. Sa isang bahay may tatlong parol, ibig sabihin may tatlo silang anak na lalaki na pinadala sa digmaan. Sa isang bahay ay lima, doon sa isa apat. At sa bahay ni Aling Conchita may isang parol at kandilang nakailaw. Laking gulat ni Gabriel nang maalala niya.

“Si Kuya Julio! ‘Tay si Kuya Julio! Sumama rin ba siya sa digmaan? Hindi pa siya bumabalik?”

Tumango ang kanyang Tatay. Pawang katahimikan lamang ang kanyang isinagot. Si Juilo ang tumatayong kuya ni Gabriel. Magkasama sila kapag hindi nagtatrabaho si Julio sa bukid, nagpapalipad sila ng saranggola, namimitas sa punong mangga at naliligo sa ilog.

“Ang Kuya Julio ko...” napatigil si Gabriel sa paglalakad at umiyak. Kinarga siya ng kanyang Tatay at nagpatuloy sa paglalakad patungo sa simbahan. Walang magawa si Mang Jose, niyakap na lamang niya ang kanyang anak nang mahigpit.

Nalungkot si Gabriel. Noon lamang niya naunawaan ang nangyayari sa kanyang paligid. Tumigil siya sa pag-iyak habang tinatanaw pa rin niya ang mga parol sa mga bahay na madaanan nila. Papalapit na sila sa simbahan nang marinig ni Gabriel ang malumanay na awit na nagmumula sa loob ng simbahan. Sinasariwa ng awitin ang katahimikan noong unang Pasko at waring nag-iimbita na kahit paano’y na alalahanin ang ipinagdiriwang noong araw na iyon. Napatingin sa langit si Gabriel, nang mapansin niya ang kakaibang kutitap ng isang bituin. Iyon na yata ang pinakamalaking bituin na maaaninag sa langit. Isang bituin na kikislap-kislap na kulay pula.

“Tatay... Tatay! Tingnan nyo po! Sa langit, parang may parol po o!”

Napatingala si Mang Jose sa langit at tinignan ang butuin na sinasabi ni Gabriel. Hinaplos ang kanyang anak sa ulo at napangiti. Sinabi ni Mang Jose sa sarili “Oo anak... pati ang Diyos nagpadala ng kanyang kaisa-isang anak sa digmaan.”

Ngumiti si Gabriel sa kanyang Tatay at kasabay ng pagkalembang ng kampana, pumasok ang mag-ama sa simbahan.